فهرست مطالب

نشریه تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده
سال ششم شماره 2 (پیاپی 20، تابستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/05/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محمود فتحی*، ساسان بابایی کفاکی، هادی کیادلیری صفحات 1-12

    یکی از راهکارهای مهم برای حفاظت و اصلاح خاک، جنگل کاری و احیای زمین های تخریب یافته و در نتیجه کاهش دی اکسید کربن اتمسفر است. خاک مهمترین مخزن کربن اتمسفری محسوب می گردد و فقدان پوشش گیاهی مناسب بر روی آن منجر به فرسایش شده که این امر یکی از عوامل هدررفت کربن به شمار می رود. از این رو این پژوهش با هدف بررسی اثرات جنگل کاری شهری بر میزان ترسیب کربن خاک در توده های اقاقیا - زبان گنجشک، اقاقیا و سرو نقره ای در دو عمق 15-0 و 30-15 انجام شد. همچنین یک قطعه زمین جنگل کاری نشده (بایر) به عنوان قطعه شاهد در نظر گرفته شد. این پژوهش در پارک جنگلی پردیسان تهران انجام گرفت و مقدار ترسیب کربن خاک به همراه فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آن اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که ترسیب کربن در خاک توده های اقاقیا - زبان گنجشک، اقاقیا و سرو نقره ای به ترتیب 96/18، 86/14 و 69/9 تن در هکتار و اراضی بایر 97/6 تن در هکتار می باشد. کربن ترسیب شده در توده اقاقیا - زبان گنجشک با معنی داری (01/0>p) بیشترین مقدار را نشان داد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام کربن آلی با عوامل دیگر بررسی شده خاک نشان داد که درصد ماده آلی و نیتروژن خاک از مهم ترین اجزاء تاثیر گذار بر مقدار کربن آلی خاک بود. سایر صفات بررسی شده تاثیر معنی داری بر کربن آلی خاک نداشتند. به این ترتیب هر یک از توده های فوق به ترتیب باعث افزایش ترسیب کربن خاک به میزان 99/11، 89/7 و 72/2 تن در هکتار نسبت به زمین بایر اطراف شده اند که ارزش اقتصادی آن برای گونه های مذکور به ترتیب 3792، 2972 و 1938 دلار به ازاء هر هکتار در مدت 14 سال محاسبه شد. کربن آلی خاک در عمق اول توده های جنگل کاری شده بیشتر از عمق دوم بود، ولی در اراضی بایر عکس این قضیه مشاهده شد.

    کلیدواژگان: جنگلکاری، خاک، ترسیب کربن، پارک جنگلی پردیسان
  • سید خلیل حسینی هاشمی*، لیلا آقازاده، افشین رجبی خرمی، غزاله ارشدی نیا صفحات 13-24

    گونه چوبی راش (Fagus Orientalis) متعلق به تیره درختان خزان‏کننده و پهن برگ یکی از مهمترین گونه های چوبی صنعتی در ایران بوده که به طبقه گونه های چوبی بی دوام تعلق دارد. به منظور ارزیابی نقش مواد استخراجی بر دوام اندک این گونه چوبی در برابر قارچ مولد پوسیدگی سفید رنگین‎کمان (Trametes Versicolor)، استخراج مواد از نمونه های چوبی با ابعاد 2×2×2 سانتی‏متر توسط ترکیبی از حلال‏های آلی نظیر n- هگزان/اتانول (1:1)، اتانول، کلروفرم، دی اتیل اتر و آب به روش سوکسله طبق استانداردهای TAPPI T204 om- 88 و ASTM 1107- 96 انجام شد. میانگین درصد مواد استخراجی کلروفرمی چوب راش برابر 97/5 درصد تعیین گردید. نتایج حاصل از کاهش وزن نمونه ها بعد از 14 هفته نشان داد که تاثیر عصاره کلروفرم بر دوام نمونه ها در برابر قارچ مولد پوسیدگی چوب بیشتر بوده و کاهش وزن نمونه‎ها (38/30 درصد) نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. ترکیب های فنولی و چربی دوست موجود در مواد استخراجی کلروفرمی این گونه چوبی در پایان توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. 28 ترکیب در مجموع با درصدهای متفاوت در عصاره کلروفرمی چوب راش شناسایی گردید که فراوان‎ترین آنها اسید هگزا دکانوییک، تری متیل سایلیل استر (28/13 درصد)، ترانس-  کاریوفیلن (88/12 درصد)، تری متیل سایلیل 3، 5- دی متوکسی- 4- (تری متیل سایلیل اکسی) بنزوات (69/11 درصد)، ایکوزان (96/6 درصد) و هگزادکان (79/6 درصد) بودند. همچنین از ترکیب های فنولی (سزکویی‏ترپن‏ها) با فعالیت ضد قارچی، ضد باکتری و لارو کشی، ترانس-  کاریوفیلن (88/12 درصد)، بتا- سلینن (10/3 درصد)، بتا-  بیسابولن (01/3 درصد)، آلفا-  سلینن (19/2 درصد)، آلفا-  کاریوفیلن (85/1 درصد)، کاریوفیلن اکسید (54/1 درصد)، آلفا- کوپاین (92/0 درصد)، دلتا- کادینن (85/0 درصد)، بتا- المن (77/0 درصد) و ایزواگونول (19/0 درصد) مورد شناسایی قرار گرفتند.

    کلیدواژگان: عصاره کلروفرمی، قارچ رنگین‎کمان، ترکیب‏های فنولی و چربی‎دوست، ترانس- کاریوفیلن
  • علی مسلمانی، آرش فرج پور رودسری*، اصغر تابعی صفحات 25-37

    این تحقیق به منظور بررسی خصوصیات ابعاد الیاف (زیست‎سنجی) ساقه بادمجان (Solanum melogena L. var. esculentum) به صورت آزمایشگاهی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در منطقه غرب گیلان (شهرستان آستارا) به اجرا در آمد. برای این کار تعداد بیست بوته بادمجان از باغ های آستارا تهیه شد و تعداد سه بوته (ساقه) پس از انتقال به آزمایشگاه از میان این بوته ها به صورت تصادفی برای انجام پژوهش انتخاب گردید. پس از استخراج الیاف به روش فرانکلین، ابعاد فیبرها، ضرایب زیست‎سنجی و درصد اجزاء تشکیل دهنده ساقه ها شامل پوست، چوب و مغز بررسی شدند. طبق نتایج به دست آمده در این پژوهش، اختلاف معنی داری بین ابعاد الیاف (فیبرها و آوندها) و ضرایب زیست‎سنجی در ارتفاع های مختلف ساقه مشاهده نشد. همچنین نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری نسبت اجزاء تشکیل دهنده ساقه ها نشان داد که اختلاف معنی داری از نظر درصد قسمت چوبی و پوست در ارتفاع های مختلف وجود ندارد. با این وجود اختلاف معنی‏داری در مورد قسمت مغزی در ارتفاع های مختلف وجود داشت (p<0.05)، به طوری که با افزایش ارتفاع درصد قسمت مغزی در ساقه ها کاهش یافت. میانگین طول فیبر، قطر فیبر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی فیبرهای ساقه ها به ترتیب 63/0 میلی‏متر، 23/16 میکرو‏متر، 99/17 میکرو‏متر و 12/4 میکرو‏متر و ضریب رانکل، ضریب نرمش و کیفیت درهم رفتگی الیاف به ترتیب برابر 51، 49 و 27/40 به دست آمد. همچنین میانگین درصد وزنی اجزاء تشکیل دهنده ساقه شامل مغز، پوست و قسمت چوبی از ارتفاع بالای ساقه به سمت پایین به ترتیب 84/4، 62/14 و 54/80 درصد بود.

    کلیدواژگان: ساقه بادمجان، ابعاد الیاف، ضرایب زیست‎سنجی، اجزاء تشکیل دهنده ساقه، گیلان
  • علی کاظمی تبریزی*، مصطفی سفیدروح، میثم مهدی نیا صفحات 39-53

    در این پژوهش، اثر مقدار ماده افزودنی ضایعات آرد ماهی و همچنین مقدار ماده جفت‎کننده (MAPE) بر مقاومت به ضربه فاق‎دار و ویژگی های فیزیکی چندسازه های چوب‎ پلاستیک مورد بررسی قرار گرفت. آرد چوب برای این منظور در سطح 40 درصد با پلی اتیلن سنگین (HDPE) 60 درصد مخلوط شد. آرد ماهی در سه سطح (5، 10 و 15 درصد) نسبت به آرد چوب و جفت‎کننده در سه سطح (0، 2 و 4 درصد) نسبت به پلی اتیلن در یک مخلوط کن داخلی در دمای 180 درجه سانتی گراد و سرعت 60 دور در دقیقه با یکدیگر مخلوط شدند. نمونه های آزمودنی استاندارد با استفاده از روش قالب گیری تزریقی ساخته شدند. سپس مقاومت به ضربه فاقدار و همچنین خواص فیزیکی شامل جذب آب و واکشیدگی ضخامت پس از 2 و 24 ساعت اندازه گیری شد. نتایج حاصله حاکی از این موضوع بود که با افزایش ضایعات آرد ماهی تا 15 درصد بیشترین میزان مقاومت به ضربه و کمترین مقدار جذب آب و واکشیدگی ضخامت به دست آمد. مقاومت به ضربه با افزایش میزان درصد جفت‎کننده تا 4 درصد افزایش یافته و خواص فیزیکی بهبود یافت.

    کلیدواژگان: خواص فیزیکی، آرد ماهی، چندسازه، قالب گیری تزریقی، جفت‎کننده، پلی اتیلن سنگین
  • عباس طحان*، اسماعیل صبری صفحات 55-64

    بررسی کیفیت خاک در شناسایی اثرات نوع کاربری و مدیریت در عرصه های مرتعی از اهمیت زیادی برخوردار است. ترکیب پوشش گیاهی به طور عمده تحت تاثیر فاکتورهای ادافیکی قرار دارد و این عوامل در کنار سایر عوامل مدیریتی کمک می کند تا گیاهان رویشی، غالبیت خاصی پیدا کنند. بدین منظور دو رویشگاه گراسلند و بوته زار در مراتع ییلاقی شاهین دژ انتخاب شد. فاکتورهای خاکی در سه عمق صفر تا 15 سانتی متر، 15 تا 30 سانتی متر و30 تا 60 سانتی متر اندازه گیری شدند که شامل pH، EC، N، K، C، P، درصد آهک، درصد رطوبت، درصد رس، درصد سیلت و درصد شن بودند. در این پژوهش از آزمون t برای مقایسه میانگین داده ها و از نرم افزار SPSS جهت تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که در سایت بوته زار بین هدایت الکتریکی، درصد رطوبت و رس اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد وجود دارد و در سایت گراسلند نیز نتایج نشان دهنده این نکته بود که هیچ یک از فاکتورهای خاک در سه عمق ذکر شده با هم اختلاف معنی داری نداشتند. در عمق 15-0 سانتی متری جوامع گراسلند و بوته زار بین درصد آهک، هدایت الکتریکی، درصد شن و درصد رس اختلاف معنی داری وجود داشت و در عمق 30-15 و 60-30 سانتی متری نیز بین هدایت الکتریکی، درصد آهک و درصد رس اختلاف معنی داری مشاهده گردید، ولی در سایر پارامترها تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در نهایت کلیه فاکتورهای خاک به طور یکسان بر روی جوامع گیاهی تاثیرگذار نیستند و بنابراین با توجه به نتایج حاصل با اعمال مدیریت صحیح می توان از تغییر ترکیب گیاهی اراضی دارای پوشش گیاهان گندمیان و تبدیل آنها به گونه های بوته ای جلوگیری نمود. در برنامه های اصلاح و احیاء مراتع هم باید به خصوصیات خاک توجه نمود و بر اساس شرایط اکولوژیکی منطقه اقدام به انتخاب گونه های مناسب با شرایط خاک نمود. همچنین داشتن اطلاعاتی درباره خصوصیات خاک در اکولوژی گیاهی ضروری است، زیرا خاک در واقع عامل اولیه ای است که نوع پوشش گیاهی را در داخل یک اقلیم تعیین می نماید.

    کلیدواژگان: مرتع، رویشگاه، خصوصیات خاک، گندمیان، بوته زار
  • اسحاق امیدوار*، سعید محتشم نیا صفحات 65-78

    شایستگی مرتع یکی از مهم ترین موارد موجود در امر آنالیز و ارزیابی آن به شمار می رود و شناخت عوامل موثر بر آن از اهمیت شایانی برخوردار است. از آنجایی که به طور تقریبی همه اجزای اکوسیستم مرتعی روی شایستگی مرتع تاثیر می گذارند و بررسی همه این عوامل امکان پذیر نیست، بنابراین دو عامل فیزیکی و پوشش گیاهی در تعیین شایستگی مورد استفاده قرار گرفتند که به صورت سه زیرمدل تولید علوفه، منابع آب و حساسیت به فرسایش ارایه شدند. خصوصیات مراتع ییلاقی از نظر خاک، پوشش گیاهی، کمیت و کیفیت منابع آب موجب شده است تا این مراتع همواره مورد بهره برداری مفرط واقع شوند. این پژوهش در مراتع ترناس شهرستان اقلید در استان فارس با هدف طبقه بندی شایستگی مراتع منطقه با استفاده از روش (1991) FAO و سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که از میان دو عامل فیزیکی و پوشش گیاهی عوامل فیزیکی از جمله شیب، ارتفاع تیپ های مرتعی و پراکنش منابع آب و نوع نزولات بیش از پوشش گیاهی در کاهش شایستگی مراتع موثر است. همچنین فراوانی گیاهان غیرخوشخوراک، عدم وجود منابع دایمی آب مهم ترین عامل کاهش شایستگی مراتع ترناس می باشد. به طوری که 6/39 درصد (7520/1436 هکتار) از مراتع ترناس از شایستگیS1 و 2/24 درصد (2261/874 هکتار) از شایستگی S2 و 5/23 درصد (0556/849 هکتار) از شایستگیS3 و 7/12 درصد (4202/459 هکتار) را مراتع غیرشایسته تشکیل می دهند.

    کلیدواژگان: شایستگی مرتع، سامانه اطلاعات جغرافیایی، منطقه نیمه استپی، اقلید
|
  • Mahmoud Fathi*, Sasan Babaei Kafaki, Hadi Kiadaliri Pages 1-12

    Increase in greenhouse gases causes climate change and global warming and has been adverse effects on the earth. The aim of this study is to survey the effects of afforestation on soil carbon sequestration. This Project was done as completely randomized design in a factorial experiment in Robinia-Fraxinus, Robinia and Cupressus stands with the surrounding arid lands (control). The study was done at Forest Pardisan Park in Tehran and it measured the amount of carbon sequestration in soil. It also investigated relationship between physical and chemical soil factors and with soil organic carbon. The results show carbon sequestration is the highest significant value (p< 0.01) in Robinia-Fraxinus stand soil (18.96 ton per ha). Also, carbon sequestration in Robinia and Cupressus is (14.86 and 9.69 ton per ha) and barren land (6/97 ton per ha) respectively. The economic value of carbon sequestration was calculated for these species, 3792, 2972 and 1938 dollars respectively. Organic carbon in 0-15 cm soil depth of afforest stand more than 15-30 cm depth but was observed reverse in the arid lands. Also stepwise regression showed that clay and nitrogen are the most important components affecting soil organic carbon. Generally the process of carbon sequestration leads to improvement of soil and water quality; it improves soil hydrology, prevents erosion and reduces the loss of nutrients. Thus, the optimal management of ecosystems should increase the potential of soil carbon sequestration.

    Keywords: Afforestation, Soil, Carbon sequestration, Pardisan forest park
  • Seyyed Khalil Hosseini Hashemi*, Leila Aghazadeh, Afshin Rajabi Khorrami, Ghazaleh Arshadinia Pages 13-24

    Beech (Fagusorientalis L.) is a wood species from genera of deciduous and hardwood trees. It has been one of the most important industrial wood species in Iran which belongs to the non- durable wood species class. In order to evaluate the wood extractives role on little durability of this wood species against white- rot, Trametes versicolor fungus, wood extractives of wood samples in dimension of 2×2×2 cm were soxhlet(?!) extracted with various combinations of organic solvents including n- hexane: ethanol (1:1), ethanol, chloroform, diethyl ether, and water, according to TAPPI T204 om- 88 and ASTM 1107- 96. Average percentage of chloroform wood extractives of beech wood equal 5.97% was determined. Results from weight loss of specimens after 14 weeks duration indicated that the effect of chloroform extracts was more on durability of specimens against wood- rotting fungus and weight loss of specimens (30.38%) was higher than the other treatments. Finally, phenolic and lipophilic compounds in the chloroform extractives of this wood species were identified by GC/MS. Generally, 28 compounds were identified with different percentages in the beech wood. The most abundant compounds identified were hexadecanoic acid, trimethylsilyl ester (13.28%), trans- Caryophyllene (12.88%), trimethylsilyl 3,5- dimethoxy- 4- (trimethylsilyloxy) benzoate (11.69%), eicosane (6.96%), and hexadecane (6.79%). Also, from phenolic compounds (sesquiterpenes) with antifungal, antibacterial, and larvicidal activity, trans- Caryophyllene (12.88%), beta.- Selinene (3.10%), beta.- Bisabolene (3.01%),.alpha.- Selinene (2.19%),.alpha.- Caryophyllene (1.85%), Caryophyllene oxide (1.54%), alpha- Copaene (0.92%), delta.- Cadinene (0.85%), beta.- Elemene (0.77%), and isoeugenol (0.19%) were identified.

    Keywords: Chloroform extracts, Rainbow fungus, Phenolic, lipophilic compounds, TransCaryophyllene
  • Ali Mosalmani, Arash Farajpour Rodsari*, Asghar Tabei Pages 25-37

    This study was conducted to determine the fiber morphological characteristics of Eggplant stalk’s tissue (Solanummelogena var.esculentum) cultivated in the west region of Ghuilan province (Astara region). For this purpose, 20 stalks of Eggplant were collected from Astara region gardens and 3 stalks were randomly selected from among these stalks. After the fibers separation by Franklin method (1954), fiber dimensions, fiber biometric coefficients and weight percentage of stalk components including bark, core and pits. The results showed no significant difference in fiber dimensions and fiber biometric coefficients between different heights of stalks. Besides, there was no significant difference in percentage of core and percentage of bark at different heights of stalks, while a significant difference was found between percentage of pit at different heights of stalks (p<0.05), showing a decrease in stalks by increasing heights of stalks the pit. The averages of fiber length, fiber diameter, lumen diameter and cell wall thickness for this species were 0.63 mm, 16.23 μm, 7.99 μm, 4.12 μm, respectively. Also, the average of runkel, flexibility and felting Coefficients were calculated as 51, 49 and 40.27, respectively. The weight percentage average of stalk components, including bark, core and pit, from top to the down of stalks were also estimated to be 4.84%, 14.62% and 80.54%, respectively.

    Keywords: Eggplant stalk, Fiber dimensions, Biometric coefficient, Components of stalk, Guilan province
  • Ali Kazemi*, Mostafa Sefidrooh, Meysam Mehdinia Pages 39-53

    In this study, the effects of fish waste powder addition and the coupling agent Maleic Anhydride Poly Ethylene (MAPE) content on notched impact strength and physical properties of wood-plastic composite were studied. Wood flour (40%) was mixed with 60% of polyethylene (PE). Fish waste in three levels of 5, 10 and 15% was mixed into wood powder and coupling agent on three levels (0, 2 and 4) of PE in a domestic blender at 180 °C and a speed of 60 rpm. Standard composite samples were manufactured using injection molding. Notched impact strength and physical properties including water absorption and thickness swelling were measured. The results revealed that with a 15% increase in fish powder waste, the highest impact strength was gained along the lowest water absorption and thickness swelling. The increase in coupling agent concluded in impact strength and physical properties enhancement up to 4%.

    Keywords: Physical properties, Fish waste powder, Composite, Injection molding, coupling agent, Highdensity pthylene
  • Abbas Tahan*, Esmael Sabri Pages 55-64

    Evaluation of soil quality has great deal of importance in clarification of impacts of land use types and management in rangeland landscapes. Vegetation composition is affected by wide varieties of edaphically factors, in turn accompany with other management approaches leading to specific vegetation dominance. For this, two grassland and shrub lands habitats were selected in Shahindej rangelands. Soils factors measurement was carried out in three depths 15-30 and 30-60 cm including P, C, K, N, EC, pH and percentages of lime, moisture, and silt ad clay contents. To separate means and data analysis T-test and software SPSS were used respectively. Results showed that under shrub lands sites, EC, moisture and clay percent's differed significantly at probability of 5%. There was no any significant difference between all soils factors for grassland. Grassland and shrub lands communities varied at 0-15 cm in percentages of lime, EC, sand and clay contents and EC, lime and clay percent showed significant difference in 15-30 and 30-60 cm, however this was not the case for other parameters. Finally, it can be included that all soils factors do not affect vegetation communities to the same degree. Through correct management, conversion of grassland to shrub lands can be prevented while taking edaphically properties in rangeland restoration plans and selecting suitable species according to ecological conditions. Having some knowledge on edaphically factors in plant ecology seems to be essential since it is a primary factor to determine vegetation type.

    Keywords: Rangeland, Habitat, Soil properties, Grasses, Shrub lands
  • Eshagh Omidvar*, Said Mohtasham Nia Pages 65-78

    Range land Suitability is one of the most important factors in rangeland inventory and monitoring. Factors effecting on range suitability should be taken into consideration. All parts of range land ecosystem effect on range suitability; however, investigation on all factors is impossible. So‚ physical and vegetation factors for creating three sub models including yield‚ water sources and erodibility were considered. Because of high quality of vegetation‚ soil‚ climate and quantity of water and increasing range land degradation‚ this research has been done in Tornas area of Eghlid in Fars province using F.A.O.(1991) manual and (GIS). In general‚ slope‚ range types elevation source‚ water point distribution‚ natural limits more than vegetative factors effect on Tornas rangeland suitability. So‚ final results showed that rangeland with 36.9(1436.7520ha) S1‚ 24.2(874.2261ha) S2‚ 23.5 (849.0556ha) S3 and 12.7(459.4202ha) are not suitable for sheep grazing.

    Keywords: Rangeland suitability, GIS, Semi steppic, Eghlid